8 februari 2019 In de media

Cynisme regeert bij Vitesse: Stalingrad-strategie en videomoord

Vitesse staat vijfde. Trainer Leonid Slutskiy steelt de harten buiten de lijnen, maar krijgt zijn ploeg maar niet op de rails. VI verhuisde even naar de Veluwe.
Een verhaal over veertienhonderd frikadellen, een onzichtbare gouddelver en een videomoord. ‘Machines hebben geen hart.’Goud blinkt in de winterzon. Theo Bos staat buiten en draagt een witte pruik. De overleden clubicoon is vereeuwigd in brons en niemand die hier het terrein op komt zonder hem te zien. We glimlachen, direct achter de goud-zwarte hekken die toegang geven tot het trainingscentrum van Vitesse, heeft Koning Winter Mister Vitesse getooid met een witte kroon. Als een poortwachter staat zijn borstbeeld 24 uur per dag om eenieder te herinneren aan de man die stond voor zijn club. Bos was als trainer en als speler een aimabele vent, maar eenmaal op het veld van gewapend beton. Zonder angst trad de voorstopper iedere tegenstander tegemoet.

De gouden gloed moet eigenaar Valery Oyf aanspreken. Hij werd groot in de goudmijnen. Daarnaast was hij een man die vaak opdook in de financiële handel en wandel van Roman Abramovich. Maar zijn club is vooralsnog allesbehalve een goudmijn en de eigenaar is niet van plan hier ook maar één woord met de pers en eigen achterban over te wisselen. Ach, Vitesse is ook vele malen groter dan een paar passerende Russen. De oudste club van de Eredivisie tenslotte; toen Vitesse werd opgericht verscheen er in Nederland nog een Franstalige krant. Zo oud dus.

Hier klopt het hart van de club. Diep in de bossen, op sportcentrum Papendal, een kilometer of vijf buiten de Rijnstad. Het oprichtingsjaar 1892 is in de poort verwerkt. Het trainingscomplex is een van de mooiste van Nederland. Met dank aan de Russen. Die willen handel. De jeugdopleiding moet de beste worden. Dat is misschien nog wel belangrijker dan de hoofdprijs voor het eerste elftal. Talenten stallen en kweken, talenten in waarde vermeerderen. Maar goed. Het rommelt flink in Arnhem. Bij de supporters. Maar ook de spelersgroep begint steeds zwaarder te balen van de slechte resultaten en het labiele en vaak ronduit slechte voetbal.

Twee weken geleden werd Vitesse kansloos uitgeschakeld voor de beker door AZ en vooral de manier waarop was ronduit pijnlijk. De Alkmaarders hadden een plan en spelplezier, vielen aan met een fris en jong team. Vitesse hing vanaf de aftrap al groggy in de touwen. Een paar dagen later verloor de ploeg ook nog eens oliedom van Fortuna Sittard. En weer vanuit een veel te verdedigend systeem.

Aan de randvoorwaarden kan het niet liggen. Op het peperdure trainingscomplex tellen we de leden van de staf, die het slappe partijtje begeleiden. Een, twee, drie, vier Russen. Zes Nederlanders. Liefst tien mannen in coachjack, een keeper erbij en je kunt een partijtje spelen tegen de spelers. Je hoeft niet lang te kijken om te zien dat het een beetje veel is. Voor ons loopt bijvoorbeeld Edward Sturing. De man naar wie een tribune is genoemd en onder wiens leiding Vitesse eind vorig seizoen vele malen beter speelde dan nu. Zwijgend observeert hij, net zoals hij enkele dagen later tegen Heerenveen de hele wedstrijd zwijgend op de bank zal zitten.

Netwerk
Slutskiy communiceert voornamelijk met zijn rechterhand Oleg Yarovinsky. De dertiger was al sportief directeur bij CSKA Moskou en arriveerde vorig seizoen net op tijd in Hull – als strategisch adviseur – om een maand later het ontslag van Slutskiy mee te maken. De eerste job van de coach in het Westen was in een fiasco uitgemond. Hull stond laatste en had onder de aimabele Rus slechts vier van de twintig wedstrijden gewonnen. Dan is het een keer klaar natuurlijk. Hoe aardig die man ook is. De clubleiding constateerde dat Slutskiy keihard had gewerkt, maar zijn team domweg niet op de rails had gekregen. De clubs stonden niet te dringen om de Rus een nieuw contract aan te bieden. Via zijn netwerk kwam hij bij Vitesse.

‘Abramovich is de beste makelaar die je maar kunt hebben’, grapte de ijsbeer recentelijk. Want de vrienden van de Chelsea-eigenaar zijn eigenaar van Vitesse, waar zijn rechterhand Oyf sinds vorig seizoen de baas is. Oyf was in Arnhem al gebotst met technisch directeur Mo Allach en trainer Henk Fraser; het duo dat Vitesse de enige prijs in de geschiedenis had gebracht. Zoals gezegd leidde Sturing de ploeg vorig seizoen hoogstpersoonlijk alsnog naar Europees voetbal. Ook hij zal nieuwsgierig zijn geweest naar de nieuwe Russische topcoach. Die begon zijn loopbaan in Nederland met de opzienbarende uitspraak dat wij helemaal niet wisten wie de eigenaar van Vitesse was, en zorgde er direct voor dat de zesde categorie talenten uit Londen niet meer in Gelredome zouden worden gestald. Dat had in het verleden al tot te veel wrijving geleid. Vanaf de eerste dag zat ook zijn voormalige td Yarovinsky naast hem op de bank. Maar medio januari heeft het weinig opgeleverd. De beste wedstrijd was de opening van de competitie, toen FC Groningen in Arnhem met 5-1 werd verslagen. Sindsdien is het alleen maar minder geworden.

Theo Bos moest negen jaar geleden ook snel wijken na de Russische overname. Intussen staat het aantal trainers op negen in negen jaar. Een opvolger voor technisch directeur Mo Allach is er nog steeds niet. Marc van Hintum neemt de honneurs waar, maar binnenkort zal Vitesse weer een nieuwe td presenteren. Ook die zal moeten leren schaken op twee borden. De dagelijkse leiding is in handen van de Nederlanders, maar achter de schermen regeren de Russen. Daar kunnen we moeilijk over doen, maar uiteindelijk maakt het publiek het allemaal weinig uit. Gelredome zal pas weer vol stromen bij een winnend en attractief elftal. Aan beide ontbreekt het nu.

AZ-route
Russen komen en gaan, maar geel-swert blijft bestaan. De voornaamgenoot van Theo Bos is alom aanwezig. De Dikke Prins met wie hij destijds regelmatig door de bossen rende om de overtollige kilootjes eraf te trainen, is druk bezig met zijn nieuwe boek. Of beter gezegd: met het volgen van alle drukte rond het boek. Toen hem in De Wereld Draait Door werd gevraagd wat hij ervan vond, moest hij hard lachen, want hij had het niet gelezen. Marcel van Roosmalen, de schrijver van zijn boek, mag zonder hem naar Veronica Inside. Theo gaat liever naar de bioscoop.

Theo en Theo zijn het verleden en de toekomst van de club. Dagelijks kijkt Janssen even naar zijn naamgenoot als hij het complex oploopt. Hij moet ervoor gaan zorgen dat de enorme investeringen in de jeugdopleiding ook eens wat gaan opleveren. De stroom Chelsea-talenten moet uiteindelijk worden vervangen door spelers uit de eigen academie. Zeg maar de AZ-route. Een verdienmodel met toekomst. Ondanks alle blessures is er zaterdag tegen Heerenveen wederom vooralsnog geen enkele speler uit de eigen kweek paraat aan de aftrap. Zelf is Janssen druk bezig met het halen van zijn papieren, om straks zelf ook te kunnen doorstromen vanuit de jeugdopleiding naar het eerste elftal.

Theo Janssen is vrij basic. De waarheid ligt op het veld. Dus is hij daar bezig. De rest laat hij aan de bestuurders. ‘En als ze me niet willen, even goede vrienden.’ Alle schijnwerpers staan deze dagen op de clubicoon. De telefoon is even niet uit zijn handen te branden. Het lokale popcentrum was al binnen een paar minuten volledig uitverkocht voor de boekpresentatie. ‘Misschien hadden we beter Gelredome kunnen boeken, zit dat ook een keer vol’, grijnst hij om de laatste nieuwtjes even door te geven. De kamers in het hotel van Jan Streuer zijn al geboekt. Janssen: ‘De catering is ook al geregeld, veertienhonderd frikadellen zijn er besteld. Dat gaat een late avond worden.’

Extra XXXL
Zondag zit Janssen waarschijnlijk weer tussen de harde kern op de Theo Bos-tribune, ver van de blazers en stropdassen. Alex Büttner zweet na van de training. Hij was volgens de statistieken de belangrijkste speler van Vitesse tijdens de eerste helft van het seizoen. ‘Theo loopt steeds te zeiken over kleding van mijn kledinglijn, sinds hij op televisie zit. Maar dacht je dat we die maat op voorraad hadden? Dan zullen we een Extra XXXL moeten maken.’ Voorafgaand aan dit seizoen was Büttner een van de mannen die vol verwachting stonden te trappelen om Nederland te verbazen. Feyenoord moest op zijn tellen gaan passen. Zijn nieuwe trainer had wel wat weg van Alex Ferguson. Maar vlak voor de winterstop zagen we hoe laagvliegers als NAC Breda en De Graafschap de Arnhemmers van het veld vochten.

Na de winterstop werd het allesbehalve beter. Een kleine thuisoverwinning op Excelsior (3-2). Een parodie op voetbal in de kwart-finale van de KNVB-beker tegen AZ (2-0) en een totaal onnodige nederlaag in Sittard (2-1) zorgden voor veel chagrijn en vragen over de staat van Vitesse.

Hoe gezellig het ook is onder Slutskiy, zelfs moeder Theresa en de Dalai Lama zouden niet zonder overwinningen kunnen blijven zitten. De Rus ging bij Hull City al op de schouders naar buiten. Iedereen vond hem een aardige vent, hij had heel snel Engels geleerd en was goed met de pers en supporters. Maar ja, zijn ploeg stond wel laatste en speelde verschrikkelijk voetbal.

Aangeslagen
Ook Vitesse lijkt naarmate het seizoen vordert steeds meer een IJzeren Gordijn op te trekken, om zo de defensieve stellingen te versterken. Ook in Sittard stond Matus Bero weer vlak voor de defensie. De beoogde snelle omschakeling bleef telkens achterwege. In Alkmaar was het zelfs zó erg, dat doelman Eduardo de meeste balcontacten had. In Sittard verzuimde Vitesse de wedstrijd af te maken, en leunde het vervolgens zó ver achterover, dat het met lege handen achterbleef. Ja, fouten van doelman Eduardo en gemiste kansen van Navarone Foor. Zo is het iedere week wel wat. Slutskiy oogde in Sittard voor het eerst echt aangeslagen. Hij snauwde een journalist af, die hem vroeg of hij de 2-1 van Fortuna ook zo mooi had gevonden en opende de persconferentie om half drie in de middag met good evening.

Aanspreekbaar blijft hij altijd. Hij wil niets weten van extra druk. ‘Ik hou me niet bezig met wat mensen van me vinden. Ik leg mezelf al zo veel druk op, dat het onmogelijk is dat druk van buitenaf erger is. Natuurlijk word ik ook weleens gek van voetbal. De ene keer spelen we geweldig en daarna is het weer helemaal niets.’ Hij verwijst naar de goede eerste helft in Sittard. ‘Daar had het ook 3-0 kunnen staan.’ En naar de geflatteerde 3-2 van Excelsior. ‘Ze zijn twee keer in onze zestien geweest.’ Slutskiy schermt met statistieken, zoals de meeste gegeven voorzetten in de Eredivisie en de percentages balbezit. ‘Dus wat moet ik met verhalen dat wij defensief spelen? We moeten het gewoon afmaken. Ik maak zo veel nieuwe ervaringen mee. Denk je dat ik ooit heb meegemaakt dat er vier strafschoppen op rij werden gemist?’

U kunt toch moeilijk zeggen dat we uw handtekening onder dit elftal zien.
‘Ik zie vooral dat we soms meer een winnaarsmentaliteit moeten hebben.’

Hoe krijg je die dan?
‘Door te winnen.’

Ja, dank u wel. Het lek is boven.
‘Nee, laat me nou even uitpraten. Ik bedoel dat je als team moet denken en begrijpen wat er nodig is om te winnen. Nu zie ik bij een voorsprong vaak mensen weer achteruitlopen, niet durven.’

Bryan Linssen is ook niet blij: ‘Het lijkt wel een Vitesse-ziekte. Vorige week dachten we nog te gaan aanhaken bij Feyenoord. Die laatste stap maken we steeds weer niet. Dat was vorig seizoen al zo trouwens. Natuurlijk hebben we het met de trainer over de tactiek, maar het is te makkelijk het daarop te gooien. In Sittard hadden we gewoon de kansen moeten benutten. En we staan gewoon vijfde, hè. Vergeet niet dat je met de vierde plaats ook rechtstreeks Europa in kan als Ajax of Feyenoord de beker wint. Kijk, niemand van ons zal ontkennen dat we beter kunnen.’

’Het sentiment in Arnhem is ondanks de vijfde plek een en al chagrijn. Via de social-mediakanalen probeert de afdeling communicatie er nog wat van te maken en stuurt een bericht naar de dik zestigduizend volgers.

Stalingrad-strategie
Om de onvrede te smoren zal Vitesse moeten winnen van Heerenveen. En dan ook eens met lef, niet dat afwachtende wat in Arnhem al smalend de Stalingrad-strategie wordt genoemd. Niemand die het boeit dat er een half elftal ontbreekt en topscorer Tim Matavz al maanden afschuwelijk wordt gemist.

We zijn een minuut of acht bezig als de eerste fluitconcerten klinken. Dat gebeurt als de bal achteruit in plaats van vooruit wordt gespeeld. Heerenveen oogt beter ingespeeld en komt na een kwartier ook op 0-1. Vitesse voetbalt niet goed, maar inzet is ook een kwaliteit. Op basis daarvan wordt het 2-1. De laatste minuut is het seizoen in een notendop. Martin Ødegaard maakt 3-1. Bericht uit Zeist. De goal wordt afgekeurd en Heerenveen krijgt een strafschop. De VAR heeft vóór de treffer een overtreding gezien in de zestien van Vitesse. Bam: 2-2. Onder een striemend fluitconcert verlaten de acteurs het veld.

Slutskiy loopt met beide handen voor zijn gezicht. Hij beschreef de bank al eens als een soort elektrische stoel. Dit voelt als een videomoord. ‘Het is een nachtmerrie. Dit was misschien wel een van de meest emotionele momenten in mijn carrière. Over de consequenties kan ik nu niet eens nadenken. Dit moet ik eerst verwerken. De ene seconde sta je 3-1 voor en dan wordt het 2-2. Dat is nieuw voor mij. Ik ben voor de VAR, maar vandaag breekt die mijn hoofd. Machines hebben geen hart.’

Ook Linssen is ondanks zijn eigen treffer teleurgesteld. Zó teleurgesteld, dat hij zelfs na zijn goal in woede uitbarstte. Het seizoen is al zeven maanden op weg, maar Vitesse is nog geen stap verder dan vorig jaar toen Henk Fraser moest opstappen. ‘Ach, 2-1, 2-2; ik ben vooral boos over de manier waarop we spelen. Alles stapelt zich op. Hoe we vandaag gevoetbald hebben, hoe we de laatste tijd voetballen. Je wilt met plezier op het veld staan, maar dat was vandaag niet het geval.’

VI / Foto’s SV

Hoofdsponsor: