28 maart 2019 In de media

Waarom Vitesse-trainer Leonid Slutskiy zichzelf geen doorsnee Rus vindt

Een van de weinige momenten in het jaar dat Leonid Slutskiy (47) niet aan voetbal denkt is wanneer hij met Kerst en Oud & Nieuw op de piste in de Italiaanse Alpen staat.
 Slutskiy is bezeten van voetbal, zegt de goedlachse rus, sinds vorig jaar zomer trainer bij Vitesse. Over fietsen door Arnhem, opgroeien in de Sovjet-Unie, rappen, dansen en de waarde van humor.

"Zeg het maar… Hoe moet ik nu staan? Nee, ik geneer me niet zo snel, al kijk ik niet graag foto’s van mezelf terug. Mijn moeder wel. Misschien kun je haar deze foto’s opsturen? Zij vindt mij de knapste man van de wereld. Ik denk dat zij de enige is, haha. En misschien mijn vrouw”, zegt Leonid Slutskiy lachend voor de lens van onze fotograaf. We zijn in de kantine van het trainingscomplex van Vitesse. Voorbijgangers lachen als ze Slutskiy zien poseren. Moeder Ludmilla zei al kort na de geboorte dat haar enige zoon Leonid ooit beroemd zou worden. Ze dacht toen als advocaat of wetenschapper. Al spelend met een plastic roerstaafje zit Slutskiy na de fotoshoot aan tafel. Hij draagt een blauw-zwarte trainingsoutfit, met daaronder zwarte sneakers en een gouden schakelketting om zijn nek. “Mijn moeder heeft niets met voetbal, maar ze is trots op mij. Ook al had ze andere plannen. Ze stuurde mij als jonge jongen naar de musicalschool. Ik hield het een jaar vol. Ze zei: ‘Daar krijg je spijt van Leonid’. Nou, het was het beste besluit in mijn leven, haha.”

KENNISMAKING

Vrienden verklaarden hem voor gek dat hij vorig jaar zomer bij een club in de Eredivisie tekende, zegt Slutskiy. De vermogende Russische trainer, dertien interlands bondscoach van Rusland en 302 duels trainer van CSKA Moskou, waarmee hij drie keer kampioen van Rusland werd, vond het niet gek. Hij ging een nieuwe uitdaging aan in een nieuwe omgeving. Inmiddels woont Slutskiy ruim een half jaar in een appartement in Arnhem, op loopafstand van het stadspark Sonsbeek. “It’s a very nice, green area. Arnhem is een fijne, rustige stad om te wonen”, zegt Slutskiy in Engels met een Russisch accent. De h spreekt hij uit als een g.

Op Vitesse TV stelde Vitesse Slutskiy voor. Hij werd in juli 2018 door een cameraploeg gevolgd tijdens rondleidingen in Burgers’ Zoo en het Openlucht Museum. Voor het zeeaquarium in Burgers’ Zoo vroeg Slutskiy met een Vitesse-sjaal om zijn nek, bezorgd aan de gids hoe het goed kon gaan: met de haaien en al die kleine visjes eromheen. “Is dat niet gevaarlijk voor die visjes?” Toen de gids zei dat de haaien genoeg voer krijgen zodat ze andere vissen met rust laten haalde Slutskiy opgelucht adem. Later stond hij bovenin de Eusebiuskerk (93 meter hoog), met uitzicht op de John Frostbrug en stapte hij na een rit in een trolleybus uit in de wijk Nieuw-Monnikenhuizen, waar een gedenkteken staat voor het in 1999 gesloopte stadion Nieuw-Monnikenhuize. Daar speelde Vitesse tot eind 1997 de thuiswedstrijden.

Hij leert Arnhem steeds beter kennen, vooral op de fiets. “Dan rijd ik een rondje rond het centrum en in het Sonsbeekpark. Even mijn hoofd leegmaken of brainstormen. Verder is mijn privéleven hier niet spannend. In mijn appartement heb ik een keuken, koelkast, eettafel, bank, tv en een bed. Meer heb ik niet nodig. ’s Avonds ben ik druk met wedstrijden en tegenstanders analyseren, informatie zoeken en ideeën uitwerken. Verder tennis ik op Papendal regelmatig met de jongens van de technische staf. Dat gaat er soms fel aan toe, haha. Alle spelletjes die ik speel wil ik winnen. Ook thuis van mijn zoon. Sinds ik bij Vitesse werk ben ik twee keer thuis geweest. Mijn zoon Dmitry, dertien jaar, woont met mijn vrouw Irina en mijn moeder in ons appartement in Moskou. We zien elkaar in de winterstop.”

MIXED FEELINGS

In maart 2018 werd bekend dat Slutskiy Henk Fraser zou opvolgen bij Vitesse. Het was drie maanden nadat Hull City Slutskiy na vier zeges in 23 duels aan de kant had gezet. Slutskiy is een goede bekende van Valeriy Oyf, sinds mei vorig jaar grootaandeelhouder van Vitesse. De Russische industrieel werd rijk door de olie-industrie en volgde landgenoot Alexander Chigirinskiy op. Oyf zat toen al in de Raad van Commissarissen bij Vitesse.

Jullie eindigden de eerste seizoenshelft als vijfde. Hoe kijk je terug op jouw eerste half jaar als coach bij Vitesse?
“Met mixed feelings. Ik ben hier goed ontvangen en voel me goed binnen de club, maar de resultaten vielen mij tegen. We hebben prima wedstrijden gespeeld, maar we verzuimen vaak een wedstrijd te beslissen. Dan missen we nog die echte winnaarsmentaliteit. Een team met ervaren jongens mist niet vier penalty’s op rij. We hebben veel jonge jongens en spelers die bij vorige clubs niet voor de prijzen hebben gespeeld. Die winnaarsmentaliteit moeten we verder kweken, maar dat is niet makkelijk. Als je je spelers technisch of tactisch wil verbeteren heb je veel oefeningen. Mentaliteit heeft ook met je karakter te maken. Ik heb nu twee opties: opgeven of de deur naar spelers open gooien en in gesprek gaan. Dat laatste gebeurt nu. Ik zie nog veel ruimte voor verbetering voor de tweede seizoenshelft.”

Vanuit de spelersgroep klonken eerder positieve geluiden over hoeveel vrijheid spelers krijgen. De boetepot zou desondanks nagenoeg leeg zijn. Heb je overwogen de teugels strakker aan te trekken?
“Nee hoor. Wat betreft die vrijheid: ik zie bepaalde maatregelen die we hebben genomen of regels die zijn opgesteld als logisch. Spelers hoeven van mij niet samen te lunchen. Als jij een half uur over een broodje doet en ik vijf minuten, wat heeft het voor zin voor mij om op jou te moeten wachten? De een vindt het niet vervelend om te wachten, maar een ander wel. Op het veld zijn we kameraden, daarbuiten moet iedereen zijn natuurlijk gedrag aanhouden om optimaal te presteren. Je hebt een vrije geest nodig. Ik ben strikt en stel hoge eisen als we werken, maar buiten het veld laat ik ze los.”

Wat zijn de verschillen voor een trainer tussen werken in Rusland en Nederland?
“Er zijn veel verschillen en het gaat niet om goed of fout. In Nederland zegt iedereen ‘ja, maar’. In Engeland of Rusland is het ja of nee, sir. En jullie vragen altijd waarom. In Rusland is er een baas, een tweede baas. Daar luister je naar. De organisatiestructuur in Nederland is rond en iedereen wil inspraak. Er is zo soms een langere weg te gaan totdat een besluit tot een reactie leidt. Maar ja, hoe lang hebben jullie al een democratisch land? Sinds 1848? Wij zijn 28 jaar een democratisch land. Maar ik respecteer jullie normen en waarden en geschiedenis en pas me aan. ik ben hier te gast. Ik ging met die insteek ook naar Engeland. Voordat ik bij Hull City tekende leerde ik acht uur per dag Engels in Londen. Ik kan me nu goed verstaanbaar maken, al moet mijn zoon vaak lachen om mijn Russisch accent. Dmitry gaat naar de Cambridge School in Moskou en spreekt vloeiend Engels. Ik werk nog aan mijn Nederlands, haha. Dankjewel, goedemorgen. Bedankt, tot ziens.”

HUMOR

Begin november was er een interview bij FOX Sports van Slutskiy met Hans Kraay jr. waar zoon Dmitry later ook om moest lachen. Kraay vroeg Slutskiy voor het duel PSV – Vitesse of hij open stond voor een transfer naar Sporting Portugal, dat interesse zou hebben. Slutskiy noemde het roddels en gaf aan dat een vertrek niet aan de orde was. "Only if the owner will sack me”, zei hij. ‘Sack’ sprak hij uit als ‘suck’. Een week later stonden Slutskiy en Kraay jr. opnieuw voor een camera na Vitesse – FC Utrecht. Slutskiy vertelde lachend dat het interview in Eindhoven leidde tot een groot schandaal in Russische media.

Slutskiy trekt zich niet veel aan van wat de buitenwereld van hem vindt, geeft hij aan. Als hij iets leuk vindt om te doen, doet hij het. Zo deelde hij begin december in de kantine van het trainingscomplex verkleed als Sinterklaas cadeaus uit aan spelers van Vitesse. “Voor iedereen hadden we persoonlijke, funny presents. Zo kreeg Remko Pasveer een tovenaarshoed, vanwege zijn baard. Ik ben een coach die een persoonlijke band met spelers opbouwt en onderhoudt. Ik zit ook in een groepsapp met de jongens. Daarin maak ik ook grapjes en scherpe opmerkingen. Humor is heel belangrijk in het leven. In een goede grap kun je ook heel serieuze boodschappen verpakken en iemand zo prikkelen. Goede humor stimuleert je ook snel te denken en te reageren. Zeker in de kleedkamer. Dan moet je je wapenen tegen andermans grappen.”

Is de Nederlandse humor anders dan die in Rusland?
“Het komt overeen. Ik kan jullie humor waarderen. Zo was ik bij Feyenoord – PSV en een man vroeg of ik met hem op de foto wilde. Daarna stond ik dicht tegen hem aan en hij legde toen zijn hand op zijn kontzak met de portemonnee. Hij zei: ‘Handen thuis, hè!’ Haha. Ik kom ook regelmatig mensen tegen in een stadion of op straat die het dansje nadoen dat ik deed in het Russische tv-programma KVN. Ik hoorde dat het YouTube-filmpje van mijn dansje in Nederland ook al vaak is uitgezonden, haha. KVN staat voor club van vrolijke en vindingrijke mensen. Het is een in Rusland heel populair programma dat al jaren bestaat. Het is een soort studentenshow waarin de kandidaten elkaar moeten aftroeven met goede grappen. Als jonge jongen hoopte ik ooit in KVN te komen. Als je de beelden met mij in de show ziet, zie je mensen in het publiek met hun handen voor hun mond zitten: hoe kan een bekende Russische voetbaltrainer met zo’n lichaam, zich zo tonen? Maar ik schaam me niet. Ik ben misschien geen doorsnee Rus. Ik drink geen wodka en ben niet religieus, in tegenstelling tot zo’n negentig procent van de Russen. Ik ben agnost, net als vijftig procent van de mensen in Nederland, las ik. Ik geloof er wel in dat wanneer je goed bent voor een ander, mensen goed voor jou zijn. Zoals karma.”

OUD EN NIEUW

Leonid Viktorovich Slutskiy groeide in de jaren ‘70 op in Volgograd, voormalig Stalingrad, in de toenmalige Sovjet-Unie. “Ik wist niet beter dan dat de Sovjet-Unie het beste land van de wereld was. We namen alles aan van wat de communistische partij verspreidde via kranten of de tv. Er was geen ruimte voor religie. Het motto was: je leeft niet voor jezelf, maar voor de maatschappij. Je mocht je mening niet laten horen over politiek, onderwijs… Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie waren de jaren ‘90 een tijd van criminaliteit en corruptie. Iedereen pikte hardhandig of slinks delen van de buit op. Het was chaos.”

Hij werd grootgebracht door zijn oma en moeder. Vader Viktor, een bokser, overleed aan longkanker toen Slutskiy zes jaar was. “Ik heb weinig herinneringen aan mijn vader. Maar zo’n acht jaar geleden kreeg ik via Facebook een bericht van ene Dmitry Slutskiy. Hij schreef dat hij mijn broer was. Ik dacht: wat krijgen we nou? Ik naar mijn moeder en ze bevestigde het. Mijn vader bleek voor mijn moeder ook al een relatie te hebben gehad en daaruit kreeg hij een zoon en dochter. Met mijn halfbroer heb ik veel contact, met mijn halfzus niet. Dmitry woont nu in München met zijn vrouw en dochters. Hij komt uit Odessa, waar mijn vader is geboren. Misschien komt hij nog eens naar Arnhem. Mijn broer was achttien toen onze vader stierf. Hij heeft mij veel over hem verteld. Ik kon uit zijn verhalen opmaken dat ik het karakter van mijn vader heb. Mijn broer lijkt qua uiterlijk meer op onze vader.”

Hoe was het voor jou om op te groeien in een stad die bijna volledig herbouwd moest worden na de Tweede Wereldoorlog?
“Na de Tweede Wereldoorlog bestond de bevolking van de Sovjet-Unie voor 75 procent uit vrouwen. Veel mannen stierven in de oorlog. Bij veel Russische families heeft de oorlog sporen achtergelaten. Mijn opa, de vader van mijn moeder, kwam ook om in de oorlog. Ik had vroeger veel vragen over de oorlog. Dan ging ik naar mijn oma. Zij was aan het koken of deed de was en zei dan altijd: ‘Leonid, dat komt later’. Ik kon met mijn vragen naar oorlogsveteranen. Via school hielpen we hen met het huis schoonmaken of eten klaarmaken. Dat was heel eervol. Ze vertelden dat Volgograd een hel op aarde was. Er stonden nog twee gebouwen overeind en het werd die winter -40 graden Celsius. De nazi’s kwamen tot op tweehonderd meter van de Wolga. Het was hun eerste nederlaag in de oorlog. Er zijn bijna twee miljoen Sovjets omgekomen bij de slag om Stalingrad. In de hele Sovjet-Unie bijna dertig miljoen mensen. We hebben elk jaar memorials en er zijn veel musea over de oorlog. Volgograd is herbouwd, maar het verleden vergeten we nooit. Het zit alleen niet in Russen om veel achterom te kijken. Oude generaties waren gesloten, geen makkelijke praters. Voor de buitenwereld bleef Rusland heel lang een onbekend en mysterieus land. En misschien nog steeds. Russen zijn niet altijd goed te peilen.”

Wat zijn de verschillen tussen de Sovjet-Unie waarin jij opgroeide en het Rusland waarin jouw zoon opgroeit?
“Het zijn verschillende werelden. Als mijn zoon vraagt: ‘Wat at je als kind liever: Snickers of Mars?’ Dan lach ik. Wij hadden Sovjetchocolade. Of wanneer hij vraagt wat het leukste computerspel was. Wij hadden geen computers. En toch heb ik een fijne jeugd gehad. Dat is voor jongeren van nu niet voor te stellen. Internet en social media hebben de wereld veranderd. De jonge Russen kunnen niet meer zonder iPad of iPhone en Instagram. In december vorig jaar kwamen kinderen van mijn voetbalschool in Volgograd op bezoek bij Vitesse. Zij gedragen zich niet anders dan leeftijdgenoten in Nederland.”

DJ NAFTALIN

Zoon Dmitry blijkt geen voetbalfan, vertelt Slutskiy. “Hij heeft er nooit interesse in gehad. Dmitry is buiten school druk met het schrijven van Russische raps en neemt die op in een studio. Hij gebruikt veel bad words, maar dat hoort bij die cultuur, hè? In Nederland is het niet anders. Dmitry gebruikt die woorden gelukkig niet buiten de muziek.”

Je hebt zelf ook ooit een rap gemaakt toch?
“Ja, die staat ook op YouTube, hè? Dat was voor mijn goede vriend Roman Adamov, een voormalig Russisch international. Ik schreef vroeger poëzie en voor zijn bruiloft maakte ik een rap. Ik zei dingen als ‘weet je wel waar je aan begint?’. Dat was leuk om te doen, maar ik ben meer van retro Russische muziek. Familie en vrienden noemen mij ook DJ Naftalin. Naftalin is een tablet dat je in kledingkasten legt om motten weg te houden. Wanneer ik op feestjes die muziek aanzet krijg ik gelijk te horen: ‘Heb je die oude liedjes uit de naftalin gehaald?’ Haha. Muziek en theater zijn passies naast het voetbal. In Amsterdam was ik onlangs bij een optreden van de Russische pianist Denis Matsuev. In Moskou ging ik iedere week naar het theater. Ik houd van Tsjechov en Shakespeare.”

Hoe is jouw passie voor het vak van voetbaltrainer ontstaan?
“Ik was als tiener keeper bij een club in Volgograd, niet op een heel hoog niveau. Op een dag klom ik in een boom om de kat van mijn buurmeisje eruit te halen. Ik viel zes meter naar beneden: gebroken neus, hersenschudding en een verbrijzelde knie. Ik moest een jaar revalideren om te kunnen lopen en kon een carrière als voetballer vergeten, al ging er met mij geen nieuwe Lev Yashin verloren, haha. Ik ging Lichamelijke Opvoeding studeren en begon mijn trainerscarrière bij Olimpia Volgograd. Daar heb ik nog een schorsing van zes maanden gekregen. In de jaren ‘90 was er veel corruptie in het Russische voetbal. Zo kregen we eens drie penalty’s tegen en een goal werd onterecht afgekeurd. Ik zei er wat van en toen stuurde de scheids mij weg. Hij kwam heel fel op mij af en in een reflex gaf ik hem een tik. Misschien het boksbloed van mijn vader, haha. Maar ik had er spijt van. Scheidsrechters in Nederland hoeven niet bang te zijn, haha. Als jonge trainer liet ik me inspireren door Arrigo Sacchi, Valeri Lobanovski en Rinus Michels. Er was in de jaren ‘80 niet veel internationaal voetbal bij ons op tv, alleen de EK’s en WK’s. De EK-finale van 1988 kan ik me nog herinneren, ja. Dankjewel, haha. Later konden we buitenlandse competities op de tv volgen. Ik nam veel wedstrijden op VHS-band op en bestudeerde hoe Sacchi en Lobanovski AC Milan en Dinamo Kiev lieten spelen. Later waren ook José Mourinho en Carlo Ancelotti inspiratiebronnen.

Je start als trainer door eerst naar anderen te kijken en mede daardoor ontwikkel je je eigen stijl. Ook qua coachen. De een vindt mij nu toegewijd langs de lijn, met het heen en weer lopen, de ander vindt mij te nerveus. Mijn stressniveau tijdens een wedstrijd is een keer door een psycho-fysiotherapeut gemeten; het bleek net zo hoog als het stressniveau van een soldaat in de vuurlinie. Ik wilde er iets aan doen, maar heb inmiddels geaccepteerd dat ik zo in elkaarsteek. Ik ben bezeten door voetbal. Een van de weinige momenten dat ik niet aan voetbal denk is wanneer ik met mijn familie en vrienden naar de Italiaanse Alpen ga. Daar komen we al een jaar of negen samen met Kerst en Oud & Nieuw. Ik vind het heerlijk om in de bergen te zijn, maar als ik op de piste sta moet ik voor ieders veiligheid echt mijn volledige aandacht op mijn techniek en de skiërs om mij heen richten. Een Alberto Tomba zal ik nooit worden. Ik kan beter dansen dan skiën, dan weet jij genoeg, hè? Haha.”
 

Elf / Foto’s SV

Hoofdsponsor: