Merchandise
Afke van de Wouw verlengt bij Vitesse
“Sportpsychologen gaan steeds vaker een vast onderdeel vormen van de staf. Voorheen werden ze vaak gezien als een pleister op de wonden: pas wanneer er mentaal iets niet goed zat bij een sporter, werd er doorverwezen naar de sportpsycholoog. Nu is dat structureler geïncorporeerd in de Nederlandse sportwereld en worden er onder meer doorlopende mentale leerlijnen ontwikkeld op sportcentra. Wel zijn ze in landen als Amerika verder met mental coaching.
Ook op topsportcentra als Papendal zie je steeds vaker sportpsychologen en life skills coaches (coaches die gespecialiseerd zijn in het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling, red.) rondlopen. Dergelijke voorbeelden tonen de ontwikkeling van mental coaching in Nederland. Maar het wel of niet gebruiken van een sportpsycholoog hangt ook af van de hoofdcoaches.
Een sportpsycholoog gaat op verschillende niveaus en manier te werk. Iedereen moet verschillende prestaties leveren. Wanneer je bijvoorbeeld een coach begeleidt, is dat een heel andere manier van werken dan het individueel begeleiden van spelers. Met spelers kijk je bijvoorbeeld naar het verbeteren van hun prestaties onder druk, of hoe ze zich (nog) beter kunnen concentreren en (her)focussen tijdens de wedstrijd. Op teamniveau kijk je hoe ze beter met elkaar kunnen communiceren, terwijl je met een coach eerder gaat kijken hoe hij of zij op de juiste manier zijn of haar spelers kan aansturen."
“Het is de bedoeling dat een coach het meeste ziet en weet van het team. Wanneer ik met een coach werk, maken we daarom vaak (sport)persoonlijkheidsprofielen van de spelers om inzicht te krijgen in de spelersgroep. Dit zorgt voor bewustwording van de natuurlijke voorkeuren van de speler, zijn denkwijze, communicatiestijl en zijn gedrag tijdens training en wedstrijd. Op die manier kan de coach zijn werkzaamheden op de groep beter afstemmen. Kortom: van eenheidsworst naar persoonlijke afgestemde trainingen.
Centraal in die gedachte staat: hoe kun je spelers het beste bereiken? Het teamprofiel is in dat proces belangrijk. Ik heb wel eens meegemaakt dat er een extraverte coach voor een introverte spelersgroep stond. Wanneer die coach enthousiast aan zijn spelers vroeg: ‘Hoe zullen we de komende wedstrijd aanpakken , hebben jullie ideeën’, sloegen de jongens dicht. Toen hebben we bedacht om een flip-over te introduceren en daarmee een rustigere aanpak. De coach noteerde op de flip-over een aantal open vragen over de speelwijze zodat de spelers hier rustig over konden nadenken, waarna de spelers het in de eerstvolgende teambespreking makkelijker vonden om hun mening te geven.”
“Of ik een vaste manier van werken heb? Nee, ik heb geen standaardprotocol. Het hangt altijd af van de omstandigheden die je aantreft. Daar pas ik mijn werkwijze op aan. Bij VVV werden we in mijn eerste seizoen kampioen van de eerste divisie. In het tweede seizoen deden we het goed in de eredivisie, maar in het derde seizoen werd de trainer halverwege ontslagen en streden we tegen degradatie. Dat zijn drie totaal andere processen. Maar het opstellen van bijvoorbeeld een teamprofiel is altijd handig met daarin een overzicht van voorkeuren en competenties van spelers. Dat is een soort nulmeting van waaruit je de aanpak kunt bepalen.”
