Merchandise
Televisietaart blijft eredivisie verdelen
Toon Gerbrands zucht een keer overdrachtelijk. ,,Ik werk nu al zestien jaar in het betaalde voetbal en vroeg of laat laait deze discussie altijd weer op'', zegt de PSV-directeur. ,,Je kunt er namelijk eindeloos over discussiëren wat 'eerlijk' is, en je kunt dit onderwerp vanuit tal van invalshoeken bekijken.''
De clubs uit met name het rechterrijtje weten het wel. VVV-voorzitter Hai Berden, lid van de Werkgroep Kunstgras, wierp het onlangs nog maar eens krachtig op. ,,Als we een sterkere competitie willen, moeten we het geld eerlijker gaan verdelen. Daar wordt de hele eredivisie weerbaarder van, je krijgt betere, spannender wedstrijden – en dan pak je het kunstgrasdossier meteen mee in het totaalplaatje.''
Meer clubs zien dat zo, maar de vraag is of het een reële gedachte is. De topclubs (Ajax, PSV en Feyenoord) zien het sportieve en financiële gat met de rest van Europa almaar groeien. Bovendien trekken zij significant meer televisiekijkers dan alle anderen: indien ze individueel hun wedstrijden zouden vermarkten, dan zouden ze alledrie beduidend méér geld ophalen dan ze nu vanuit de collectieve Eredivisie NV-pot doen.
,,De vraag is steeds: kies je puur voor marktwerking, of vooral vanuit een solidariteitsgedachte?'', aldus Gerbrands. ,,In Nederland doen we het allebei. Sinds de deal met Fox Sports is een vrij afgewogen verdeelsleutel gemaakt, op basis van prestaties in de laatste tien jaar, én met daarbij een solidariteitsprincipe. Iedere club, ook aan de onderkant, krijgt sinds die deal (uit 2012, red.) zo'n twee keer meer televisiegeld dan voorheen.''Spanje,,In Nederland is de verhouding tussen top en onderkant ongeveer één staat tot vijf,'' aldus sportmarketeer Chris Woerts. ,,Dat is niet heel extreem. In Engeland krijgt Manchester United ongeveer drie keer zoveel als de hekkensluiter, maar daar is de totale pot ook veel groter. In Duitsland verdelen ze het geld vergelijkbaar met Nederland, in Spanje krijgen topclubs als Real Madrid en Barcelona verhoudingsgewijs nog vele malen meer.''
Maar de hamvraag: klopt de theorie dat de eredivisie sterker en weerbaarder wordt van een gelijkmatiger verdeling van televisiegeld? Gerbrands: ,,Sinds alle clubs dankzij Fox Sports twee keer zoveel televisiegeld krijgen, is de schuldpositie van de clubs amper verbeterd. En is onze competitie sinds 2012 sterker geworden? Dat is arbitrair natuurlijk, maar ook dat kun je je afvragen. Uiteindelijk gaat het erom wat je doet met je geld.''
Toch is het budgettaire gat tussen de Nederlandse top 3 en de rest wel degelijk groeiende de laatste jaren. Sinds met name AZ en FC Twente hun wedloop hebben stopgezet, is er een grote kloof ontstaan achter Feyenoord, financieel de derde club van Nederland. Nummer 4 FC Twente heeft een begroting van zo'n dertig miljoen euro: de helft van Feyenoord. Dat zag je afgelopen seizoen al terug in de stand: de subtop en middenmoot lagen in punten mijlenver achter.
Het blijft altijd een discussie van de kip en het ei. Want als de topclubs budgettair inleveren, is dat dan goed voor onze internationale concurrentiepositie? Wordt het dan niet nóg moeilijker om goede spelers naar de eredivisie te halen?
,,Eigenlijk voeren we eenzelfde discussie binnen de Europese verhoudingen,'' aldus Gerbrands. ,,En daar groeit de boel nóg verder uit elkaar. Laatst was ik in Duitsland op een congres, en daar vonden ze Nederland juist een voorbeeld van een goede, spannende competitie. Een club die hier op twintig punten afstand kampioen wordt, zoals Bayern, dat zie je hier vrijwel nooit.''
Woerts wijst op de grootte van de totale Nederlandse televisietaart. ,,Je kunt je al afvragen wat je precies op kunt lossen met ons beschikbare televisiegeld. Je kunt de plakjes van de taart iets meer gelijk verdelen, maar dan worden de plakjes voor onze top en subtop nóg dunner. Terwijl de topclubs uiteindelijk bepalend zijn voor de status en het niveau van het Nederlandse voetbal, niet de VVV's en de Sparta's.''StemmingIn theorie zouden de clubs samen kunnen besluiten tot een herverdeling van het geld, ook vóórdat het huidige contract met Fox Sports in 2024 afloopt. Maar gezien de uiteenlopende standpunten is het maar de vraag of een tussentijdse herverdeling kans van slagen heeft, als het al in stemming komt.
Dat maakt de kunstgrasdiscussie ook meteen tot een lastige: weinig wijst erop dat de topclubs bereid zijn om veel in te leveren, opdat de kleinere clubs dan een goed natuurgrasveld kunnen financieren.
Gerbrands wil niet veel kwijt over de kunstgrasdiscussie. Wel zegt de PSV-directeur in algemene zin: ,,Het gaat altijd om visie. Wat ga je doen met ons beschikbare geld? Ga je het in opleidingen stoppen? In spelersbudgetten? In accommodaties? Het is voor Nederland enorm belangrijk dat er éérst een daadkrachtige visie komt over hoe het verder moet. Op basis daarvan kijk je naar het geld – en hoe dat te verdelen. Niet andersom.''
